Đầu năm 2018, do việc tìm kiếm thông tin thầu trên website của chính phủ rất bất tiện như bắt buộc phải sử dụng Internet Explorer và hệ điều hành Windows, không thể sử dụng trên điện thoại hay bất kỳ trình duyệt/ hệ điều hành nào khác, không thể phân loại gói thầu theo nhu cầu doanh nghiệp, cổng mua sắm công thường xuyên lỗi, không tra cứu được thông tin thầu… phòng đấu thầu của công ty VINADES đề xuất phát triển một phần mềm hỗ trợ phát hiện và tìm kiếm các gói thầu một cách chủ động, có thể giải quyết tất cả các khó khăn trên.

Theo anh Hùng, ban đầu công ty cũng không dự định làm các dự án đấu thầu vì ngại quan hệ để lấy dự án. Tuy nhiên, quá trình phát triển và doanh nghiệp lớn dần, năng lực cũng tăng lên đồng nghĩa với việc các dự án cũng lớn dần (dự án bé cũng không còn phù hợp với công ty vì quy mô công ty lúc này không phù hợp để làm các dự án nhỏ). Lúc này, mặc dù nhóm khách hàng nhà nước sử dụng sản phẩm và dịch vụ của công ty rất tin tưởng nhưng thủ tục và cách thức làm việc phải thay đổi theo quy mô dự án: phải đấu thầu. Câu hỏi đặt ra là làm sao có thể tìm các gói thầu công ty đủ năng lực làm mà không nhất thiết phải đi theo hướng quan hệ.

Sau khi tìm hiểu một loạt các dịch vụ cung cấp thông tin thầu trên thị trường, phòng đấu thầu của công ty anh cho biết không có dịch vụ nào đáp ứng được yêu cầu. Cụ thể: cổng thông tin mua sắm công thì rất khó tra cứu, lại không có chức năng sàng lọc và gửi thông tin thầu qua email; một số nơi (bao gồm báo đấu thầu) chỉ cung cấp thông tin dạng file PDF, Excel, mang về cũng phải tốn nhân lực sàng lọc lại rất mất công, không phù hợp với quy mô nhân lực mỏng như của công ty anh.

Phòng đấu thầu của công ty lúc đó đặt câu hỏi: “Tại sao chúng ta không viết phần mềm làm việc này?” Và ý tưởng này nhanh chóng được ban lãnh đạo công ty phê duyệt. “Phần mềm của chúng tôi đã ra đời từ đề xuất đó”, anh Hùng cho biết.

Sau khi viết xong phần mềm, dữ liệu đổ về đều đặn, nhóm phát triển phần mềm phát hiện ra rằng số lượng gói thầu ở Việt Nam lớn quá, với đủ mọi lĩnh vực, không có cái gì bên ngoài có nhu cầu mà trên thị trường mua sắm công không có. Bên cạnh đó một số doanh nghiệp bạn cũng đề nghị cho khai thác phần mềm cùng và có trả phí đàng hoàng. Thấy cũng hợp lý, nên ban lãnh đạo công ty quyết định đưa phần mềm vào kinh doanh.

Về mức giá cho phần mềm, anh Hùng kể lại khi ấy anh đã hỏi một số CEO các doanh nghiệp: “Phí bao nhiêu thì các công ty chấp nhận được?” Có đơn vị đề xuất: “Vì phần mềm hoạt động 24/24h cho nên tính theo kiểu tương đương một nhân lực lương 8 triệu 1 tháng thì hơi… khó. Bây giờ giả sử doanh nghiệp săn thầu, mỗi ngày phần mềm làm việc 1 lần (nếu tìm thấy gói thầu thì gửi về email, không thì thôi), nếu chi phí gửi 1 báo cáo qua email tương đương 1 bát phở 30.000 VNĐ như vậy thì một năm sẽ phải trả phí là 365 bát phở. Tính tròn là 10 triệu đồng. Ông thấy OK không?”

Và thế là Phần mềm DauThau.INFO được định giá 10 triệu đồng/năm. “Mức giá tương đương một bát phở mỗi ngày”, anh Hùng khẳng định.

“Chúng tôi cứ làm, không ngờ là đi theo con đường khai thác dữ liệu mở mà World Bank đã khuyến nghị Việt Nam”.

Anh Hùng cho biết, ban đầu anh và đội ngũ của công ty chỉ đơn thuần là sử dụng phần mềm để giải quyết nhu cầu của doanh nghiệp mình; cho đến khi tham dự một hội thảo mà ngân hàng thế giới tổ chức, anh mới biết rằng cái cách mà phần mềm DauThau.INFO vận hành và khai thác dữ liệu công khai của chính phủ chính là cách mà World Bank (Ngân hàng thế giới) khuyến nghị chính phủ Việt Nam.

Trong “Báo cáo đánh giá Mức độ sẵn sàng về Chính phủ số và Dữ liệu Mở tại Việt Nam” do văn phòng Chính phủ và World Bank VN thực hiện tháng 2/2019 và trình bày tại hội thảo, World Bank nhấn mạnh: “Dữ liệu mở chính là động lực để các doanh nghiệp SMEs cũng như start-ups tham gia vào nền kinh tế số của Việt Nam”. Cách mà các doanh nghiệp tạo ra giá trị từ dữ liệu mở của chính phủ đó chính là giúp cho dữ liệu ấy có giá trị hơn đối với doanh nghiệp và xã hội, tạo ra những báo cáo phân tích mới, những giá trị mới phục vụ hoạt động sản xuất và kinh doanh của doanh nghiệp.

Và nhờ việc sử dụng các dữ liệu được công khai, DauThau.INFO đã giúp giải quyết nhiều vấn đề mà lâu nay mạng đấu thầu quốc gia chưa giải quyết được, như việc làm thế nào giúp các nhà thầu tiếp cận thông tin thầu chủ động thông qua email, làm thế nào để có thể sử dụng các trình duyệt hiện đại để tra cứu thông tin thầu trên mọi thiết bị từ máy tính, máy tính bảng, điện thoại… mà không cần sử dụng Internet Explorer và hệ điều hành Microsoft Windows

Chính vì những tính năng vượt trội như trên, sau 2 năm ra mắt, DauThau.INFO đã được hơn 20 ngàn doanh nghiệp sử dụng. Hiện tại, phần mềm được định hướng trở thành một Start-up công nghệ tách ra độc lập khỏi công ty VINADES.

Anh Hùng còn tiết lộ thêm, không chỉ giúp nhà thầu truy cập được vào các thông báo, Start-up DauThau.INFO đã bước đầu nghiên cứu thành công việc cho phép nhà thầu tải hồ sơ thầu trên bất cứ trình duyệt hiện đại nào (FireFox, Opera, Google Chrome, Edge…) mà không phụ thuộc vào trình duyệt Internet Explorer và hệ điều hành Windows như trên mạng đấu thầu quốc gia. Việc mà 10 năm nay ngay cả mạng đấu thầu quốc gia chưa giải quyết được.

Tin tưởng về hướng đi

Khi được hỏi về việc liệu anh có sợ Start-up thất bại không khi mà mạng đấu thầu quốc gia sau này có thể sẽ bổ sung những tính năng mà phần mềm DauThau.INFO đã làm. Anh Hùng cho rằng: “Chính phủ cần giải quyết vấn đề vĩ mô liên quan đến điều tiết thị trường và thiết lập luật chơi, không cần và không nên làm những việc mà các start-up và doanh nghiệp tư nhân có thể giải quyết được”.

“Điều quan trọng là chính phủ tạo ra luật chơi công bằng cũng như cơ chế giúp thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo như những gì DauThau.INFO đang làm và Ngân hàng thế giới khuyên nghị. Những gì doanh nghiệp làm được thì chính phủ nên để doanh nghiệp làm, như thế sẽ giúp tận dụng nguồn lực xã hội, sức sáng tạo của doanh nghiệp. Chính phủ cổ vũ cho Quốc gia khởi nghiệp, tôi tin điều này là thật, và tôi tin chính phủ sẽ làm đúng như vậy”, anh Hùng khẳng định.

Ước mơ về việc chính phủ công bố dữ liệu đấu thầu công khai là dữ liệu mở (opendata)

Khi được hỏi anh có đề xuất gì đối với chính phủ khi thực hiện dự án Start-up DauThau.INFO, anh Hùng nhắc lại việc anh và nhiều chuyên gia về phần mềm nguồn mở, dữ liệu mở trong Câu lạc bộ phần mềm tự do nguồn mở Việt Nam (VFOSSA) đề nghị chính phủ quy định cấp phép bản quyền dữ liệu mở cho các dữ liệu công khai như dữ liệu trên mạng đấu thầu quốc gia. Việc này được đánh giá là sẽ giúp thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo và tạo ra nhiều giá trị cho xã hội từ nguồn dữ liệu đang được “bỏ quên” của chính phủ.

Sau nhiều kiến nghị, vừa qua, nghị định 47/2020/NĐ-CP quy định về các hoạt động quản lý, kết nối và chia sẻ dữ liệu số của cơ quan nhà nước đã ra đời có một phần rất quan trọng quy định về dữ liệu mở chính phủ. Cho rằng như vậy là đã có một hành lang pháp lý vô cùng quan trọng, tuy nhiên anh Hùng vẫn nhấn mạnh việc đưa các quy định vào cuộc sống vẫn luôn là một trở ngại chưa bao giờ dễ dàng và lưu ý chính phủ sẽ còn nhiều việc phải làm phía trước nếu muốn thúc đẩy khởi nghiệp sáng tạo nhờ dữ liệu mở.

Mãi tinh thần vì cộng đồng

Vốn là doanh nghiệp làm phần mềm nguồn mở, suốt hơn 10 năm qua, công ty VINADES đã phân phối miễn phí bộ phần mềm NukeViet cho hàng trăm công ty thiết kế web, giúp hàng chục ngàn tổ chức và cá nhân có thể sở hữu website với công nghệ của chính người Việt. Cho tới thời điểm hiện tại, phần mềm nguồn mở NukeViet do công ty VINADES phát triển chính vẫn là sản phẩm phần mềm nguồn mở làm web duy nhất trên thị trường là của người Việt Nam.

Đến khi Start-up với DauThau.INFO, nhóm của anh Hùng vẫn tiếp tục với tinh thần vì cộng đồng. Đó là lý do DauThau.INFO ngoài 8 gói phần mềm bán cho doanh nghiệp lớn ở đủ mọi lĩnh vực và ngành nghề cả trong và ngoài nước, vẫn làm riêng một gói phần mềm có tên VIEWEB dành cho doanh nghiệp nhỏ & siêu nhỏ, giúp các doanh nghiệp này có thể tự tin tham gia đấu thầu với mức phí chỉ vài ngàn đồng mỗi ngày (1,6 triệu đồng/ năm). Tính đến thời điểm hiện tại, gói VIEWEB của phần mềm DauThau.INFO đã được tặng miễn phí vĩnh viễn cho 18 ngàn doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ, tương đương với số tiền gần 30 tỷ đồng/ năm. Để hỗ trợ cho các doanh nghiệp chống dịch COVID-19, anh Hùng cho biết DauThau.INFO vẫn đang tiếp tục hỗ trợ đến 40% chi phí (vĩnh viễn) cho các công ty nhỏ và siêu nhỏ đăng ký sử dụng gói phần mềm này trong tháng 45/2020.